fredag 29 mars 2024

Dán jagi gielladilálašvuođaraporta válmmas

Dán jagi gielladilálašvuođaraporta čájeha ee. ahte sámi gielat boktet beroštumi ja ahte giellageavaheddjiid giellamokta lassána ja dalle lassánit maiddái dárbbut. Leat smávva rahčamušat muhto ovdánit rievssatlávkkážiiguin. Lea olu mii ferte dahkkot ovdalgo sámi gielat ieža girdilit ja seilot.

Ovcci eavttu
Sámi gielaid dilli árvvoštallojuvvo Unesco ovcci eavttu jelgii mat leat mihttun dasa man heajos dilis giella lea. Raporttas muitala Sámi giellaguovddáš daid vásáhusaid maid giellaguovddáš lea ožžon barggus bakte. Ovttasbargu iešguđet organisašuvnnaiguin ja ásahusaiguin boktá beroštumi ealáskahttit sámi gielaid. Dat fas mielddisbuktá ahte sámegiella oidnogoahtá eanet sihke sámi servodagas ja eanetloguservodagas.

Mentorprográmma
Vuorraset eatnigielságasteaddjit jávket ja giellasirdin nuorat buolvvaide unnu. Sámi giellaguovddáš lea hábmen mentor/oahpahalli-metodaid vai daid vehkiin váldá vára vuorasolbmuid giellamáhtus. Báhkadijjá lea prográmma mii dál čađahuvvo upmisámi giellaguovllus. Okta dain stuorimus hástalusain dálá váhnenbuolvvaide lea nagodit ovttastit barggu, árgabeaieallima ja oassálastima mentorprográmmain ja giellaprošeavttain.

- Lea váttis ollet sihke giela oahppat ja muđui bargat ja doaimmahit beaivválaš hommáid, čilge Ingegerd Vannar guhte lea Sámi giellaguovddáža bargojođiheaddji/giellakonsuleanta. Dasto leat unnán deaivvadanbáikkit ruovttuid olggobealde gos lea ealli giellabiras mii veahkehivččii lunddolaččat sirdit giellamáhtuid.

Oahpaheaddjit váilot
Go mis leat nu unnán sámegielat pedagogat de lea váttis ealáskahttit giela nu govt sámi mánát ja váhnemat háledivčče.

- Sámi mánát ja nuorat háledit váldit giela ruoktot ja geavahit dan muhto ruoŧa skuvlavuogádat beahttá sin. Sámegielat oahpaheddjiid ja pedagogaid mearri ferte sihkkarastojuvvot dakkaviđe nu ahte ii šatta vel okta buolva mii massá sámi gielaid, lohká Josefina Skerk guhte lea Sámedikki giellalávdegotti ságadoalli.

Movttiidahttit lohkat
Raporta cealká ahte láhka našuvnnalaš unnitloguid ja unnitlogugielaid birra (2009:724) lea doaibman vihtta jagi muhto dárbbahuvvojit ain hutkás vuogit govt oažžu sámegielat bargiid gielddaid doaimmaide. Okta vuohki soaitá leat ahte ásahit stipeanddaid mat movttiidahttet lohkat sámegiela. Hálddašangielddaid berre ávžžuhit, sin berre suovvat ja hástit ohcat ođđa vugiid govt oažžut sámegielagiid bargui ja govt sidjiide sáhttá fállat lassioahpu.

Muktit skuvlaláhkanjuolggadusa
Nubbi deaŧalaš doaibmabidju livččii ahte skuvlaláhkanjuolggadus attálii vejolašvuođa fállat nanu oahpahusmodeallaid maid mii diehtit doibmet nubbingieloahpahusas. Ollislaš giellalávgun lea dábálaš iežá riikkain ja iežá álgoálbmogat leat bures dainna vugiin lihkostuvvan, muhto dat ii leat praktihkalaččat lobálaš Ruoŧas.

Minoritehtagiellaláhka lea addán sámegillii ođđa fuomášumi sámi servodagas, muhto dat ii leat nohkka ii ge boađe leat nohkka ovdalgo oahpahusvuogádat lea šaddan gievrras reaidun sámi giellaealáskahttimis ja giellaovdánahttimis.

Eanet dieđut:

Ingegerd Vannar, Sámi giellaguovddáža bargojođiheaddji, tel 0980 – 780 29 (070-298 16 61)

Josefina Skerk, Sámedikki giellalávdegotti ságadoalli, tel 070-582 21 21

 

Duogáš:

Sámediggi ja Leanastivra galgaba čuovvolit govt láhka našuvnnalaš unnitloguid ja unnitloguidgielaid birra (SFS 2009:724) doaibmá gielddain ja hálddašaneiseválddiid bealis. Leanastivra ja Sámediggi galgaba raporteret oktasaš raporttain, ja Sámediggi galgá dasa lassin ráhkadit sámi gielladilálašvuođa raportta. Sámediggi ráhkada Sámi giellaguovddáža bakte jahkásaš dilálašvuođaraporttaid mat čilgejit makkár sámi gielaid dilli lea Ruoŧas áiggis áigái.

Giellaláhka (SFS 2009:600) bođii fápmui suoidnemánu 1. 2009 ja Láhka našuvnnalaš unnitloguid ja unnitlogugielaid birra ges bođii fápmui ođđajagimánus 2010. Dan oktavuođas ođasmahttojuvvui unnitlogupolitihkka ja Sámediggi gohččojuvvui álggahit ja jođihit Sámi giellaguovddáža Deartnás ja Staares. Giellaguovddáš galgá deavdit sámiid- sihke nuoraid ja vuorrasiid – dárbbu váldit ruovttoluotta iežaset giela.

Sámi giellaguovddáža ulbmil lea:

doaibmat máhttogáldun giellaealáskahttima ektui

ovdánahttit vugiid buohkaide ávkin geat háledit oahppat ságastit eatnigielaset

movttiidahttit ođđa sámi doaimmaid álggaheami

Sámedikki giellabargu lea Sámedikki giellalávdegotti ovddasvástádus mii maiddái mearrida politihkalaš vuoruhemiid.

© Sametinget 2024
Uppdaterad: 2015-03-12

Om Sametinget

Sametinget är både en statlig myndighet med förvaltningsuppgifter och ett folkvalt samiskt parlament med uppdraget att verka för en levande samisk kultur i Sverige.

VISSELBLÅSARFUNKTION

E-FAKTURA

Myndigheten

Sametinget är en statlig myndighet under regeringen, med särskilt ansvar för språk, kultur och rennäring.

Det folkvalda organet

Det folkvalda parlamentet består av 31 ledamöter som träffas till plenum tre gånger per år. Styrelsen är ytterst ansvarig för Sametingets verksamhet.

Kontakt

Sametinget
Box 90
981 22 GIRON / KIRUNA

Vid rekommenderad post använd adressen ovan!

Besöksadress: Adolf Hedinsvägen 58
Tel. 0980-780 30
E-post: kansli@sametinget.se
Org.nummer: 202100-4573

Kontaktformulär 
Så här behandlar vi dina personuppgifter

Tillgänglighetsredogörelse

Öppettider:
Mån-Fre 08.30-12.00, 13.00-15.00
Kring storhelger och under sommaren:
Mån-Fre 08.30-12.00

MenyPress
MenyPress
På www.sametinget.se använder vi cookies för att webbplatsen ska fungera på ett bra sätt för dig. Genom att fortsätta surfa godkänner du att vi använder cookies. Vad är cookies?