Máttarájgggásasj ávkkim le juridijkalasj riektá danen gå agev le ednamav ávkkim ja ij le riektá majt stáhta le sámijda vaddám. Ällosujttoriektá le åbmudahka ja danen le aj åbmudaksuodje fámon.

Duodastusvälggogisvuohta sámijda
Ednama sáme ávkkimav le gássjelis duobbmoståvlån duodastit muhtem bájkijn danen gå Svieriga juridijkalasj vuogádahka vuododuvvá ednambarggokultuvrraj. Álkkep le duodastit vissa ednam le 90 jagen bargadum gå duodastit bivdov, guollimav, ällosujtov danen gå luotta luondon e vuohttu. Svierigin le sámijn duodastusvälggogisvuohta, gå Vuonan le ållu nuppeláhkáj: ednamniehke hähttuji duodastit sáme ávkkim ij le gávnnum.

Ällosujttoriektá
Ällosujttoriektá le riektá sámijda ednamav ja tjátjev allasisá ja boahttsujdisá ávkkit. Sisanet i.s. riektá guohtomij, bivdduj ja guolijt bivddet, riektá tsieggit gärddájt, gárdijt, njuovadagájt ja ietjá ásádusájt ma li dárbulattja ällosujttuj, riektá muorajt tjuollat verkajda, dållåmuorajda ja duodjeábnnasijda. Jus le dárbulasj de tjielden le loahpe tjuollat slahppomuorajt åttjudittjat biebmov boahttsujda. Ednamäjgádijn hähttu muhttijn aktavuodav válldet.

Svierigis ienep gå gålmadis
Ällosujttoriektá dåjmaduvvá Svieriga vijddudagás ienep gå gålmadisán. Dåjmaduvvá loabe milta priváhta ja stáhta ednamin. Ällosujttoriektá le nannusamos jagevbirraednamin. Ednama ávkkim danna ij oattjo ietjáduvvat vaj sisanet ájnas gássjelisvuodajt ällosujttuj.

Jagevbirraednam
Ednama ällosujtujn jagevbirra, li

• ednama sádjimrája badjelin Västerbottena ja Norrbottena lenan
• ednama sádjimrája vuollelin valla sámeednamrája badjelin ednamin gånnåa vuovddeällosujtto dåjmaduvvá gidán, giesen jali tjavtjan ja ednamain mij stáhtaj juogu de gullu jali 1992 biehtsemáno maŋegietjen gulluj jali le guohtomednam
• guohtomednamvárijn Jämtlánda lenan ja ednamijn Jämtlánda ja Kopparberga lenan ma 1992 biehtsemáno maŋegietjen stáhtaj gullujin ja guohtomij lij sierra loahpe.

Dálvveguohtomednama
Gålgådismáno 1.b. ja vuoratjismáno 30.b. gaskan ällosujtto dåjmaduvvá dálvveguohtomednamijn, d.j.

• ednamijn sádjimrájá vuollelin valla sámeednamrájá badjelin ma älla jagevbirraednama
• ednamijn sámeednamrájá vuollelin ja guohtomednamvárijn árbbedábálasj ällosujtujn.

Bådoga
Boahttsu ma báhtsi dálvveguohtomednamin ájgijn gå danna ij le loahpe årrot bådogin gåhtjudalli. 

Konsesjåvnnåällosujtto
Sámeednamrája vuollelin Gálás ja Duornus liegijn sáme mierreduvátji konsesjåvnåv (loabev) ällosujtujn jagev birra barggat. Loahpe sisanet riektáv boahttsujt sujddit gejda ednambarggogittaåbmudagájt bájken äjgguji. Dán lágásj tjielde gåhtjudalli konsesjåvnnåtjielde ja histåvrålattjat vaddi iemeårrojda máhttelisvuodav boahttsujt äjggut.