Dievasčoahkkima cealkámuš sámi visttiid suddjema birra
Sámedikki politihkkárat leat Saadteskenjuanas mieesemánu 2018:s dohkkehan dán cealkámuša sámi visttiid ja sámi kulturbirrasa suddjema birra.
Dagens Nyheter aviissas lei cuoŋománu 16 beaivvi artihkal mas lei bajilčálan ”Elden runt kåtan var kanske det bästa som kunde hända” dege ”goađi boaldin soittii leat buoremus mii sáhtii dáhpáhuvvat”. Artihkkalis lei sáhka das mii dáhpáhuvai Stenträskes, Storuman gielddas Västerbottenis, gos ruvdnováldi cuoŋománu 11 beaivvi, bolddii sámi vistti. Ruvdnováldi čađahii mearrádusa maid Västerbottena leanastivra lei dahkan das ahte nugohčoduvvon čáhppesvisti luonddureserváhtas galggai jávkaduvvot maŋŋel guhkes riiddu. Dáhpáhus bekkii riikka mediain ja vel olgoriikka mediaide nai. Maiddái Kultur- ja demokratiijaministtar Alice Bah Kuhnke moittii garrasit dáhpáhusa sosiála mediain.
Västerbottena leanastivra lea čujuhan dálá lágaide go mediain čilge iežas duogáža ja ákkaid jávkadit dán vistti. Leanastivra lea maid cuiggodan stáhtaráđi, sámediggepolitihkkáriid ja ovttaskas olbmuid go sii ”gáibidit lágaid rievdaduvvot” eaige seammás čilge ahte dás lea sáhka dálá boazodoallolágas. Dát dáhpáhus váldui maid ovdan miessemánu 2-3 beivviid go ON nállevealahanlávdegoddi gažadii Ruoŧa stáhta Genèvas. Okta lávdegoddelahtuin gáibidii ruoŧa ráđđehusas čilgehusa dasa manin visti boldui.
Sámediggi lea máŋgii ovdal váldán ovdan boares sámi visttiid ja orrunsajiid ja kulturmuittuid, sihke oppalaččat ja maiddái visttiid suddjema ektui danin go dat eai lea suddjejuvvo dálá lágain, ja go ii leat ollásit guorahallon got daiguin galgá dahkat.
Sámedikki dievasčoahkkin celkkii 2005-02-23 ahte ovddasvástádus kulturbirasárvvuin ja sámi kulturbirassuodjaleamis, dávjá lea eahpesealvvis danin go ovddasvástideaddji guovddášeiseváldi ii oainne duohta dárbbuid, ja go leanaid ja museaid ovttasdoaibma sámi guovlluin lea váilevaš.
Lunddolaččamus livččii ahte Sámediggi áiggi miel oažžu ovddasvástádusa sámi kulturbirasdikšumis nugo Norgga bealde lea. Sámedikki dievasčoahkkin celkkii ee. Västerbotten-dilálašvuođa ektui ahte visot sámi visttit galget suodjaluvvot našuvnnalaš ja riikkaidgaskasaš lágaid vuođul, ja lea dohkkemeahttun ahte visttit maid sámit leat ceggen eai beasa ráfis čuožžut.
Sámediggi deattuha ahte sámi árbevirolaš visttit galget árvvusadnot, ja dat eai galgga sirdot dege billistuvvot.
Sámediggi dáhttu dán vuođul
- cuiget ahte beroškeahttá dálá lágain dahje got lágaid galgá čađahit, de lea Stenträsket- ášši gieđahallon čuorbbes byråkráhtalaš vugiin mas sámi kultuvra ii ge ovttaskas olmmoš lea vuhtiiváldon,
- cuiget ahte dálá lágat mat gusket kulturbirasdikšumii ja boazoealáhussii, dahje iežá guoskevaš lágat ja hálddašanvuogit eai árvvusane ollásit visot sámi kulturbirrasiid ja visttiid.
