Stuoradiggi doarju guorahallan- kommišuvnna ásaheami Norggas
Norgga Stuoradikkis lea eanetlohku ásahit kommišuvnna mii galgá guorahallat sámiid ja kveanaid historjjá. Visot bellodagat earet Olgeža ja Ovddádusbellodaga dorjot dán evttohusa. Geassemánu 20 b. dahká Stuoradiggi mearrádusa áššis. Ii leat vuos čielgan mii kommišuvnna namma galgá leat – namalassii šaddá go duohtavuođakommišuvdna vai ii.
Ágga dán kommišuvnna ásahit lea ahte lea dárbbašlaš oažžut ovdan visot beliid dáruiduhttimis mii bisttii sullii 100 jagi 1800-logu gaskkamuttuid rájes ja ovddos. Dáruiduhttin lei oassin našunalismma lihkadusas mii dalle ovdánii Eurohpás. Našunalisma viggá suodjalit iežas našuvnna, iežas kultuvrra ja oktasaš historjjá jnv. Álbmogat geain lea iežá giella ja iežá árvvut navdojuvvojit uhkádussan našunálastáhtii, ja danin fertejedje dat assimilerejuvvot, muhtomin oalle garra vugiiguin. Dáruiduhttima bokte gillájedje mánát hui garrasit daningo skuvla lei dáruiduhttima ja ruoŧaiduhttima deháleamos arena. Skuvllas galggai riikka gudni huksejuvvot, ja iežá giella go riikka giella badjelgehččojuvvui ja fasttášuvvui.
Norgga duohtavuođakommišuvnna vuolgga lea dat evttohus maid Norgga Sámediggi ovddidii 2014:s. Dál lea ášši Stuoradikkis mii geassemánu 20 b. 2017 jáhkkimis dohkkeha ahte stuoradiggepresideanta hábmegoahtá evttohusa kommišuvnna mandáhta, nama ja čoahkkádusa birra. Dárkkistan- ja konstitušuvdnalávdegoddi jođiheaddji Martin Kolberg lohká NRK Sápmái ahte lea mávssolaš oažžut áigái parlamentarihkkálaš kommišuvnna maid riikka bajemus váldi lea nammadan. Son oaivvilda ahte kommišuvnna bargu láhčá dili Norgga álbmogiidda eallit bálddalaga ráfálaš ja buoredáhtolaš vuoiŋŋas.
Norgga Sámedikki presideanta Vibeke Larsen liiko dasa ahte bargu dál álggahuvvo, ja lohká Sámedikkis leat čielga eanetlogu mii doarju kommišuvnna ásaheami.
–Norgga sámit gillájit ain dáruiduhttinpolitihka geažil. Ain dál šaddat dáistalit vuđolaš sámi njulgosiid ovddas dego sámi ovdaskuvlaoahpahusa ovddas mánáidasamet, muitala Vibeke Larsen Sámeradioi.
Ruoŧabealde leat 2016:s digaštallan ja guorahallan dárbbu sámi duohtavuođakommišuvdnii. Ovttas Vealahanáittardeddjiin ja Sámi dutkanguovddážiin - Vaartoe Upmi universitehtas, lea Ruoŧa Sámediggi doallan gulahallančoahkkimiid ja seminára lokten dihte máhtu ja láhčin dihte eavttuid sámiide gáibidit Ruoŧas stáhta ásahit duohtavuođakommišuvnna mii galgá guorahallat Ruoŧa stáhta ja sámi álbmoga oktavuođa. Dattege lea ráđđehusmearrádus dán áššis guhkkin eret čielggas.
