Sámediggi moaitá garrasit sisabáhkkemiid Sámis
Ovttajienalaš dievasčoahkkin Staares dohkkehii geassemánu 2 b 2016 oktasaš cealkámuša mas Sámediggi garrasit moaitá sisabáhkkemiid ja ávkkástallama Sámi eatnamiin, čáziin ja luondduriggodagain.
Norgga Statkraft lea ovttas Ruoŧa SCA:in huksen oktiibuot 186 bieggamillo 4 bieggamillopárkii Jingevarie čearu dálveeatnamiin, Björkhöjden, Ögonfägnaden, Mörttjärnberg ja Stamåsen báikkiide Jämtlánddas. Dát lea Skandinavia stuorimus bieggamillopárka ja lea 83,5 km2.
Dát hirpmus stuora párka oktan raŧiiguin ja iežá infrastruktuvrrain vahágahttá ja billista Jingevarie čearu boahtteáiggi ja vejolašvuođa doaimmahit guoddevaš boazoealáhusa. Bieggamillot váikkuha maiddái iežá elliide, ja bivdui ja guolásteapmái. Sámediggi atná ahte dát bieggafápmorusttet rihkku ON konvenšuvnna olmmošnjuolggusvuođaid birra, ja álgoálbmogiid rievtti mearridit iežaset ealáhusaid, kultuvrra, eatnama ja eallinbirrasa badjel.
Sámediggi gáibida danin ahte
- Visot riikka ja riikkaidgaskasaš eanan-, čáhce- ja luondduresurssaid eksploatevrrat galget gudnejahttit sámiid rievtti eatnamiidda ja čáziide miehtá Sámi.
- Visot riikka lágain sihke bieggafápmohuksema ektui ja iežá sisabáhkkemiid ektui, galgá sámiid dárbu geavahahtti eatnamiidda ja čáziide mannat ovdalii olgoriikkalaš riskkakapitalisttaid dienasáŋgiruššamiid.
- Boazodoalu, bivddu, guolásteami, duoji ja mátkeealáhusa dárbu geavahahtti eananareálaide ja čáziide Sámis ii galgga uhkiduvvot oanehisáiggi ekonomalaš sisabáhkkemiin.
- Čiekŋalis váikkuhusguorahallamat galget dahkkot visot sisabáhkkemiid ektui eatnamiidda ja čáziide ja luondduriggodagaide Sámis, ja dain galgá erenoamážit deattuhit eanadagaid mearkkašumi, kulturárbbi, árbemáhtu, dearvvašvuođa ja birrasa.
- Sámediggi oažžu mearridanválddi Sámi eatnamiid ja čáziid geavaheamis.
Dat ahte eatnamiid, čáziid ja luondduriggodagaid geavaheapmi lassána nu sakka Sámis, lea hui duođalaš uhkádus sámi álbmoga boahttevaš eallineavttuid vuostá.
Sámediggi gáibida
- ahte Ruoŧŧa duođas ollašuhttá riikkaidgaskasaš álgoálbmotrievtti – erenoamážit prinsihpa free, prior and informed consent (friddja ja ovdagihtii diehttevas mieđiheami) mii galgá implementerejuvvot visot áššiide mat gusket sámiide álgoálbmogin.